TV: Vrede vinden in Srebrenica

Kan luisteren helpen om de wonden van een oorlog te helen? Verandert er iets als we niet wegkijken voor de zwarte bladzijden uit de geschiedenis? Dat is de vraag waarmee een internationale groep Zen Peacemakers naar Srebrenica en Sarajevo reist. In deze bruisende mediterrane stad vol littekens blijkt de spanning eerder op te lopen dan weggeëbd te zijn.

Kijk naar Vrede vinden in Srebrenica op NPO.nl >>

De verhalen van de deelnemers aan deze bijzondere ‘bearing witness’ reis nemen ons mee langs de pijnpunten van een recent verleden, langs verschillende etnische en religieuze achtergronden, vragen over verantwoordelijkheid en mogelijkheden om de cirkel van geweld te doorbreken.

De plotselinge scheiding tussen de etnische groepen in Bosnië ontaardde 25 jaar geleden bij het uiteenvallen van Joegoslavië in ernstige oorlogsmisdrijven. De focus van deze reis ligt niet bij het wat, waar en waarom van deze geschiedenis, maar op de betekenis van deze gebeurtenissen voor iedereen persoonlijk.
De Nederlandse deelnemer Frank van den Brink, die als baby uit Bosnië geadopteerd werd door Nederlandse ouders, belichaamt een van de uitgangspunten van de bearing witness retraites: maak geen onderscheid tussen daders en slachtoffers, je had immers zelf tot beide kampen kunnen behoren. Frank weet niet of hij van Servische, Bosnische of Kroatische afkomst is. Aan welke kant zou hij tijdens de burgeroorlog hebben gestaan?

De jonge Bosnische deelnemers, die zich nog maar pas ontworsteld hebben aan het stempel van hun etnische en religieuze achtergrond, zijn gefascineerd door het verhaal van Frank. Ze willen hem helpen zijn biologische moeder te vinden. Hun eigen verhalen vervlechten zich met de zoektocht van Frank naar zijn afkomst. Tamara, Boris, Mevludin en de anderen hebben ieder hun eigen ervaring met indoctrinatie, haat en wraak. De een is kind van een gemengd Servisch-Bosnisch huwelijk, de ander heeft met zijn moeder in een van de concentratiekampen gezeten. Hun verwerking en toenaderingsproces gaat gepaard met tranen en humor, met praten en luisteren. Jong als ze zijn, zijn ze voor de andere internationale deelnemers een bron van inspiratie. Samen gaan ze naar ‘de plaatsen waar we bang voor zijn’.

En er zijn nogal wat van die plekken in Bosnië: de markt in Sarajevo, de Dutchbat hal in Srebrenica, de afgescheiden dorpen met Servische Bosniërs, de eindeloze rijen witte stenen op de begraafplaatsen… Het laat niemand onberoerd. De deelnemers aan de retraite krijgen iedere dag de kans om hun ervaringen en emoties te delen in een kleine kring, de council. Daar wordt gedeeld wat ieder op zijn hart heeft, zonder het te bespreken, zonder reacties van de anderen. Luisteren is het devies.

Vrede vinden in Srebrenica wordt uitgezonden bij de De Boeddhistische Blik bij de KRO-NCRV. 

Uitzending: zondag 15 oktober om 15.25 uur op NPO 2
Herhaling: woensdag 18 okt om 23.59 op NPO2
Regie: Pat van Boeckel

Kijkers/luisteraars kunnen met vragen/opmerkingen terecht bij het Klant Contact Centrum van KRO-NCRV:
E: info@kro-ncrv.nl