Zarayda Groenhart over Vrijgevigheid

Eeuwen geleden bedachten de Mahayana Boeddhisten 6 ‘Paramita’s’, ook wel perfecties of deugden. Door jezelf daarin te bekwamen werd je een beter mens, met doorgroeimogelijkheden naar verlichting. Passen deze perfecties nog in deze tijd? En hoe dan? Perfectie #1 is ‘vrijgevigheid.’ Sanne sprak met presentatrice en programmamaakster Zarayda Groenhart over wat dit thema anno 2013 en vooral voor haar persoonlijk betekent.

 ‘Iets delen met iemand, zonder dat je weet of het op een bepaalde manier ooit terugkomt.’ Dit is Zarayda’s antwoord op de vraag wat vrijgevigheid voor haar betekent. Daarna is ze even stil. ‘Ik geloof eigenlijk wel dat er altijd iets terugkomt, maar hoe, dat weet je niet. Dat kan op heel verschillende manieren zijn, bijvoorbeeld via heel iemand anders. Ik denk dat het belangrijk is dat er geen berekening zit in het geven. Dat je niet van te voren al bedenkt wat je ervoor terug gaat krijgen en dat dit de reden is dat je het überhaupt geeft.’

De zes paramita’s of perfecties zijn deugden die een bodhisattva in de loop van zijn spirituele pad ontwikkelt. De paramita’s zoals onderscheiden binnen het Mahayana boeddhisme zijn:

1 Dana – vrijgevigheid
2 Shila – discipline of zedigheid
3 Kshanti – geduld,
4 Virya – toewijding of energie
5 Dhyana – concentratie of meditatie
6 Prajna – inzicht of wijsheid 

In latere versies van de boeddhistische canon  werden er nog vier deugden toegevoegd:

7. Upaya – bekwaamheid, methode
8. Pranidhana – belofte, resolutie, doorzettingsvermogen
9. Bala: spirituele kracht
10. Jnana: niet-conceptuele wijsheid.

Klik hier voor een overzicht van de paramita’s volgens het Theravada boeddhisme.

‘Het is trouwens best lastig om ‘puur’ te geven’, vervolgt ze. ‘Waardering krijgen is namelijk ook gewoon fijn. Het is leuk om bijzonder te worden gevonden. Vanwege deze gemakkelijke valkuil, blijf ik mezelf steeds observeren. Als ik merk dat ik echt iets terug verwacht voor wat ik geef, dan probeer ik mild voor mezelf te zijn. Ik kijk dan of ik terug kan komen bij mijn eerdere intentie. De intentie dat het mooi is als iemand anders blij wordt van wat jij geeft, of er misschien door verrast wordt.’

Stoer doen op tv
Maar het woordje delen gaat volgens Zarayda over meer dan alleen het fysiek weggeven van dingen. Zo probeert ze ook te delen door echt te zijn. ‘Je krijgt bij de tv heel vaak tips van anderen dat het goed is om bijvoorbeeld stoer te doen of brutaal te zijn, omdat dit goed werkt op tv. Dat is best wel een zoektocht geweest voor mij. Neem bijvoorbeeld mijn deelname aan het programma Wie is de Mol? Ik was daarvoor gevraagd en wilde meedoen. Maar ik ben als het op fysieke dingen aankomt echt een held op sokken. bungeejumpen bijvoorbeeld, dat zou ik nooit doen, doodeng. Een collega raadde het me daarom af: doe niet mee, want je durft bijna niks. En dan zien ze wat voor schijterd je bent en dan vinden ze je niet meer leuk.’

Ik heb daar toen twee dagen over nagedacht, maar besloot het toch te doen omdat ik voor het avontuur wilde gaan. En het is zo grappig, want ik heb bijna alleen maar leuke reacties gehad. Mensen zeiden dingen als: wat leuk dat je dat allemaal niet durft, ik durf dat ook niet. Je kunt natuurlijk je hele leven proberen te voldoen aan het beeld dat je denkt da anderen van je hebben. Maar laat je liever zien zoals je bent. Het effect hiervan op anderen is dat ze contact met je willen en ook eerlijk tegen jou kunnen zijn. Het project ‘theWhyGirl’ had niet kunnen bestaan als ik niet eerst had besloten om eerlijk te zijn. En de vrouwen met wie ik in dit programma praat, benaderen me daardoor ook heel anders; alsof ze al jaren mijn vriendinnen zijn. Zo wil ik leven. Geen theater voor mij. Dat is zo vermoeiend.’

TheWhyGirl
Zarayda’s project ‘theWhyGirl’ is het antwoord op de heersende Facebook cultuur, waarbinnen iedereen alleen maar etaleert hoe goed het gaat. Op theWhyGirl.com komen succesvolle mensen aan het woord, maar er woorden vooral vragen gesteld als: hoe heb je dat dan bereikt? Wat was er voor nodig? Wat kostte het je? Wat zijn je dromen en hoe kom je daar? Zo kunnen anderen inspiratie en inzichten opdoen voor hun eigen leven.

Op de site is ook het motto sharing is caring te lezen. ‘Kennis is macht’, denkt de presentatrice, dus moet je die kennis delen. En met de komst van internet is dat alleen maar makkelijker geworden en wordt het dus ook meer gedaan. ‘Met het project ‘theWhyGirl’ geven we mensen tools waarmee ze de verandering die zij willen kunnen realiseren. Op die manier verrijk je het leven van anderen met jouw kennis en ervaring.’

En word je daar zelf ook een beter mens van? Zarayda denkt van wel. ‘Op het moment dat je geeft zonder er bijvoorbeeld een voetstuk voor terug te verwachten, word je een beter mens. Door hier mee bezig te zijn leer je ook meer over jezelf. Ik vind het belangrijk dat kennis gratis is en dat is een van de redenen waarom ‘theWhyGirl’ voor mij zo’n droomproject is. En omdat het allemaal gratis is, trekt het ook mensen aan die vooral uit passie willen meewerken. Er komt positieve energie vrij. Je persoonlijke frequentie gaat vervolgens omhoog en zo trek je weer betere dingen aan. Mensen die alles voor zichzelf willen houden, blijven op een lagere frequentie hangen.’

Hypocriet gelul
Volgens Zarayda kent vrijgevigheid ook grenzen, al is ze die bij zichzelf nog niet tegengekomen. ‘Om me heen zie ik wel vormen van ‘geven’ die heel ver gaan: nodeloze opoffering bijvoorbeeld. Dit heeft het uiterlijk van vrijgevigheid, maar er zit toch een behoefte achter. Bijvoorbeeld een vrouw die zegt dat ze alles voor haar man of kind heeft opgegeven. Dat is hypocriet gelul vanuit een martelaarspositie; het is niet echt geven. Het is iets wat iemand eigenlijk niet had willen doen, waar ze niet helemaal achter stond. En de verborgen agenda komt naar boven als de kinderen of man van zo’n vrouw later niet aan haar verwachtingen voldoen en ze gaat schermen met het feit dat ze alles voor hen heeft opgegeven. Je kunt alleen echt geven als je in je kracht staat.’

Maar bestaat het echt? Geven uit puur altruïsme? Voor de gelegenheid pakken we er allebei de Dikke Van Dale maar even bij voor de definitie van het woord altruïsme. ‘Er staat onbaatzuchtigheid bij mij’, zeg ik. Zarayda gaat daarop door: ‘Ik denk inderdaad dat dit bestaat. Vooral in de spirituele wereld zijn mensen daarmee bezig. Maar ik denk dat ongeveer zeventig procent van die mensen stiekem toch een agenda heeft. Ze willen op een voetstukje staan. Bijzonder gevonden worden omdat ze geven. Gevers moeten zichzelf constant de vraag stellen: waarom doe ik dit? Wat is nu mijn intentie? Wil ik vooral dat mensen me waarderen, of is het puur en eerlijk?’

‘Ik heb dit ook met ‘theWhyGirl’. Het doel van het project is inspireren en dat moet blijven kloppen. Ik stel mezelf daarom regelmatig de vraag: Waarom doe ik dit? Klopt mijn toon? Ik test mezelf door te checken of ik zelf ter inspiratie voor mijn eigen leven ook op de site ga kijken. En als dat niet zo is, dan klopt er iets niet meer; dan heb ik toch een vorm van censuur toegepast. Ik test mezelf ook door te kijken of ik gelijkwaardige gesprekken voer wanneer ik mensen interview. Veel mensen die werkzaam zijn in de verschillende vormen van journalistiek vinden dat de interviewer altijd degene moet zijn die stuurt en overmacht heeft in een gesprek. Maar dat geldt niet voor alle soorten gesprekken. Bij ‘theWhyGirl’ gaat het vooral om de gelijkwaardigheid van een gesprek. En dat observeer ik bij mezelf, ook daardoor blijft het namelijk eerlijk.’

Hebzucht
Het lijkt mij een lastige opgave, zo open en vrijgevig te zijn, zeker in een tijd van crisis. Maar als ik dat zeg, wordt Zarayda alleen maar enthousiaster: ‘Het past JUIST in deze tijd. We zitten nu in een crisis die is ontstaan door hebzucht. Als dat de oorzaak is van economische en emotionele malaise, dan is vrijgevigheid het medicijn.’

 ‘Pas de laatste tijd begin ik in te zien dat de ‘act of giving’ een verrijking is. Via mijn ouders kreeg ik altijd al wel te horen dat het goed is om te geven, maar toen klonk het als een opdracht. En je was geen goed mens als je niet gaf. Nu met ‘theWhyGirl’ snap ik pas dat vrijgevigheid alle betrokkenen verrijkt. Hierdoor creëer je per ongeluk een nieuwe wereld en dat is zo leuk!’

Headerfoto: Talentkitchen