Niet-oefenen is ook oefenen

Wat gebeurt er als je als perfectionist een mindfulnesscursus gaat doen? Waarschijnlijk raak je tijdens de cursus gefrustreerd, omdat je opmerkt dat je natuurlijk lang niet altijd opmerkzaam bent. Maar laat dat nou net de bedoeling zijn! 

Lieve Ellie, ik zie dat je het vaak erg druk hebt. Er zijn zoveel dingen die je wil doen in je leven. Soms kun je daardoor je hoofd niet meer boven water houden en verdrink je in je planning. De dingen die je zo inspireren worden een moeten.

Ik hoop dat het je gelukt is bij deze momenten stil te staan. Dat je bent gaan opmerken wanneer je het overzicht niet meer hebt, wanneer je geen zin meer hebt om uit bed te komen, je kaken gaan verkrampen en je schouders gespannen zijn… Ik hoop dat je op deze momenten tijd en ruimte voor jezelf inneemt. Je mag er zijn, ook als je niets doet. Ook als je denkt te falen. Ga gewoon zitten, laat het toe. Gun jezelf de tijd om te mediteren, yoga te doen. Laat de computer eens voor een keer staan. Ga dansen. Huil en lach. Blijf bewust in dit moment. Ben open en ontvankelijk. De toekomst is pas straks. Ellie. 

Op een zomerse avond vind ik deze brief in mijn brievenbus. Ik word geraakt door de mooie woorden die ik op de laatste bijeenkomst van een mindfulnesscursus aan mezelf schreef. Het lijkt wel geschreven door een super-Ellie. Een soort ‘Ellie 2.0’, die precies aanvoelt wat ik nodig heb.

Dat was aan het begin van de cursus, inmiddels 3 maanden geleden, wel anders. Ik zat enorm verstrikt in mijn hoofd, deed honderd-en-één dingen tegelijk en luisterde niet bepaald naar de signalen die mijn lichaam me gaf (verkouden, moe, spanning). Ik zag op tegen de mindfulnesscursus. Acht weken lang, zes dagen per week, zou ik namelijk de tijd moeten vinden om te mediteren, een bodyscan of yoga te doen. En dat ook nog eens met ‘opmerkzaamheid’! Jon Kabat Zinn, de man achter de populaire minfulnesstrainingen, bedoelt hiermee: met bewuste aandacht, op het moment zelf, en zonder te oordelen. Pfff…

Krasserige stem
Met frisse moed doe ik de eerste twee weken van de cursus netjes de bodyscan. Gedurende veertig minuten ga je met je aandacht van je tenen naar je kruin. Ik ervaar hoe prettig het is om elke dag tijd voor mezelf te nemen. Maar confronterend is het ook. Ik zie hoe ik meteen een kritisch oordeel heb over de vrouwenstem op de bodyscan-cd. Haar stem is krasserig, en zeurderig. En ik vind dat ze haar tekst beter had moeten voorbereiden. Soms maakt ze rare zinnen of verspreekt ze zich. Ik ben dan ook verrast als de week daarop tijdens de wekelijkse groepsbijeenkomst, een man vertelt dat hij de vrouwenstem en de kleine oneffenheden in haar verhaal juist zo prettig vond. Het herinnerde hem eraan dat hij ook fouten mocht maken! Hmmm, zo had ik het nog niet bekeken. Wat ben ik streng en oordelend naar anderen! Het is wonderlijk hoe de mindfulness-oefeningen zo’n groot gewoontepatroon van mij verhelderen.

Halverwege de cursus wordt me pijnlijk duidelijk dat ik minstens even hoge eisen aan mezelf stel. Twee weken lang doe ik namelijk nauwelijks iets aan mindfulness. En dat frustreert me enorm! Jon Kabat Zin schrijft dat je geen zin hoeft te hebben om toch te mediteren. Maar daar wordt mijn frustratie alleen maar groter van! Ook schaam ik me voor mijn medecursisten die ik verteld heb over mijn ervaring met meditatie. De volgende bijeenkomst overweeg ik zelfs even om met opgeheven hoofd te vertellen dat ik enorm hard gewerkt heb. Maar ondanks dat ik bang ben op mijn kop te krijgen, biecht ik eerlijk mijn worstelingen op. Het is de begeleidster van de cursus die me dit keer verrast. Ze zegt dat het gewaarzijn van mijn frustratie, en de daarbij horende gevoelens en gedachtes, precies is wat mindfulness inhoudt! Ik had mezelf al duizend keer afgestraft en nu blijkt dat het gewoon ‘goed’ was zoals ik het deed. Later kan ik zelfs de humor inzien van mijn spastische gedoe als ik uit Kabat Zins boek ‘waar je ook gaat daar ben je’ lees: ‘Misschien zouden we bij wijze van experiment het huidige moment kunnen vertrouwen en alles aanvaarden wat we nu voelen, denken of zien, eenvoudig omdat het er op dit moment is’.

Mindfulness-land
Met deze geruststellende woorden in gedachten, vind ik de daarop volgende weken mijn weg door ‘mindfulness-land’. Ik ga standaard na een vermoeide werkdag 10 minuutjes mediteren voordat ik weer thuis aan de slag ga. Ik zoek eigen yogalessen uit op internet, kies soms bodyscans die korter zijn, om andere keren het cursusmateriaal weer op te pakken. Ik had gehoopt dat het me zou lukken om me acht weken aan het voorgestelde schema te houden. Dat is niet gelukt, maar met deze aanpassingen kan ik goed leven. Ook merk ik dat ik over het algemeen aandachtiger ben geworden. Ik loop bijvoorbeeld langzamer en neem meer de tijd voor dingen. Helemaal niets doen, wat voorheen echt not done was, lukt me nu ook een enkele keer. Echter, vaker nog vergeet ik álles dat met mindfulness te maken heeft. Kom ik er na een week achter dat ik alleen maar druk ben geweest en geen moment heb stilgestaan. Maar zélfs dat is al een beetje oké.

Header foto: Andreas